Qui corporali ieiunio vitia comprimis, mentem elevans, virtutem largiris et praemia…
(To przez post ciała uśmierzasz wady, podnosisz ducha, udzielasz cnoty i nagrody…)
W związku z rozpoczynającym się Wielkim Postem pragniemy zachęcić wszystkie osoby odwiedzające naszą stronę do podjęcia tradycyjnej dyscypliny postnej. Poniżej wyjaśnienie, czym ta dyscyplina jest.
Na podstawie dawnych przepisów i starożytnej tradycji Kościoła Katolickiego rozróżniamy:
1. Post ilościowy (ieiunium) – polegający na ilości pokarmów w ciągu dnia. Obowiązuje tych, którzy ukończyli 21 rok, aż do 60 roku życia.
2. Post jakościowy (abstinentia) – polegający na jakości pokarmów tzn. bez mięsa. Obowiązuje tych, którzy ukończyli 7 rok życia.
3. Post ścisły – tj. post jakościowy połączony z ilościowym (ieiunium + abstinentia)
W Środę Popielcową, w którą na znak rozpoczęcia Wielkiego Postu nasze głowy są posypywane popiołem, obowiązuje post ścisły.
W PONIEDZIAŁKI, WTORKI, ŚRODY I CZWARTKI obwiązuje post ilościowy (ieiunium) polegający na jednorazowym posiłku do sytości w ciągu dnia, w którym można spożywać mięso. Oprócz tego wolno spożyć dwa posiłki: rano i wieczorem lecz (wg polskiej tradycji) bez mięsa, a co do ilości takie, aby między dniami postu, a pozostałymi w ciągu roku zachodziła naprawdę różnica.
W PIĄTKI I SOBOTY należy zachować tzw. post ścisły tj. oprócz postu ilościowego należy zachować także post jakościowy (abstinentia) tzn. w te dni nie spożywa się mięsa, ani potraw z jego dodatkiem i zup na wywarze z mięsa (np. rosołu).
W NIEDZIELĘ nie obowiązuje ani post ilościowy, ani jakościowy.
Jeśli Wielkim Poście wypadnie jakieś święto, to nie znosi ono postu. W okresie Wielkiego Postu przypadają tak zwane wiosenne Suche Dni: w środę, piątek i sobotę. W dni te obowiązuje post ścisły.
Wielkopostna dyscyplina postna rozpoczyna się w Środę popielcowa, a kończy w Wielką Sobotę po Wigilii Paschalnej.
Od postu są zwolnieni z powodu fizycznej lub moralnej niemożliwości: chorzy, rekonwalescenci, osoby słabego zdrowia, bardzo nerwowe, albo takie, które na skutek postu doznają bólu głowy lub nie mogą sypiać; kobiety w ciąży lub karmiące, a prawdopodobnie także w czasie okresu miesięcznego; ubodzy, którzy naraz nie mogą zebrać tyle pokarmu, by się najeść do sytości; ciężko pracujący: np. na roli i rzemieślnicy i.t.d., o ile przez większą część dnia rzeczywiście pracują, a nawet, jeżeli przez jeden czy drugi dzień ciężko nie pracują. Poza tym profesorowie, nauczyciele, studenci, kaznodzieje, spowiednicy, lekarze, sędziowie, adwokaci i.t.d., o ile by post utrudniał im pełnienie obowiązków stanu; wreszcie odbywający trudniejszą podróż pieszo lub wozem. Podróżujący koleją zwykle tylko dlatego są zwolnieni od postu, ponieważ nie dysponują pokarmem w odpowiednim czasie.
(na podst. fragmentów katechizmu z 1892 r.)