Konferencja naukowa „…ku Niepodległości” zainaugurowała działalność powstającego właśnie Uniwersytetu Klasycznego. Jej organizatorami były Fundacja Maximilianum, Fundacja Osuchowa i Inicjatywa „Pobudka”, natomiast patronat medialny objął portal Pch24.pl. 13 grudnia, w Auli Instytutu Studiów nas Rodziną w Łomiankach, odbyło się spotkanie niejako podsumowujące obchody stulecia niepodległości Polski.
Konferencja rozpoczęła się Mszą świętą sprawowaną w Kaplicy Ikony Instytutu przez ks. abpa Andrzeja Dzięgę. W homilii wskazał On na chrześcijańskie korzenie Polski. Powiązał również stulecie niepodległości z czterdziestą rocznicą wyboru św. Jana Pawła II na Stolicę Piotrową. Przypomniał, jak bardzo Karolowi Wojtyle na sercu leżała Polska. Zaznaczył również, iż wybór tej daty (13 grudnia) łączy to spotkanie naukowe z pamięcią o ofiarach Stanu Wojennego. Przypomniał wreszcie postać abpa Kazimierza Majdańskiego, przy którego grobie sprawowana była Eucharystia.
Zamysłem organizatorów konferencji było ukazanie duchowych dróg, które prowadziły Polaków do odzyskania wolności. Pierwszą prelekcję wygłosił ks. prof. Tadeusz Guz, przedstawiając „filozofię Niepodległości”. Podkreślił chrześcijaństwo jako korzenie naszej tożsamości narodowej oraz związek wierności Bogu z suwerennością. Zaznaczył, że nawrócenie było i jest główną gwarancją naszej wolności.
Drugi wykład wygłosił prof. dr hab. Artur Andrzejuk. Przedstawił on „Polskich tomistów w drodze do Niepodległości”. Zaprezentował sylwetki kilku wybitnych naukowców i myślicieli XIX i XX wieku – Stefana Pawlickiego, Mariana Morawskiego, Kazimierza Waisa, Franciszka Gabryla, Idziego Radziszewskiego. Każdy z nich przyczynił się na swój sposób do budowy niepodległej Polski. Warto wspomnieć choćby rolę Idziego Radziszewskiego, inicjatora i współzałożyciela Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Jako trzeci wystąpił ks. dr hab. Krzysztof Bielawny z tezą, że „Niepodległość wyszła z Gietrzwałdu”. Przypomniał pielgrzymkę Polaków do Ojca Świętego w 1877 i usłyszane 6 czerwca słowa o potrzebie pokojowego odzyskiwania niepodległości, przez modlitwę i nawrócenie. Trzy tygodnie później rozpoczęły się objawienia, które ściągnęły na Warmię setki tysięcy pielgrzymów. Wrócili oni do domów z różańcem w dłoni, nastąpiła duchowa odnowa Narodu. Odnotowano wysyp Bractw Różańcowych i inicjatyw trzeźwościowych. Pokolenie, które pielgrzymowało wówczas, założyło rodziny, dzięki którym w ciągu 30 lat podwoiła się (!) liczba Polaków.
Po przerwie miał miejsce wykład prof. dra hab. Jacka Bartyzela, wyjaśniający „Dlaczego Polska odrodziła się republiką, a nie monarchią”. Pan Profesor ukazał najpierw, jak „niewiele” brakowało, aby w 1918 w Polsce wybrano króla. Przytaczał niezwykle interesujące teksty, w których jeszcze w latach 1917-1918 poszukiwano odpowiedniego kandydata na nasz tron. Wreszcie wyjaśnił, jak upadek kilkudziesięciu monarchii wokół nas (Austro-Węgry i kraje niemieckie) oraz zwycięstwo Ententy, w której przeważający głos miały republiki, doprowadziło do zmiany ustroju naszego odradzającego się państwa.
Następnie wystąpił dr Andrzej Mazan z prelekcją „Dzieci na drodze do Niepodległości”. Ukazał proces organizacji oświaty w odrodzonej Polsce oraz w jaki sposób Kościół odpowiedział na konieczność pogłębienia formacji dzieci i młodzieży. Uczestnicy Konferencji poznali ideę i skalę działalności Sodalicji Mariańskich. Symbolem skuteczności tej pracy w okresie dwudziestolecia międzywojennego może być fakt, że w rekolekcjach wielkopostnych 1939 roku wzięło udział niemal 100 procent młodzieży akademickiej.
Ostatni wykład wygłosił ks. Łukasz Kadziński: „Święci na drodze Polski do Niepodległości na przykładzie bł. Marii Karłowskiej”. Zasadniczą część wystąpienia Ks. Kadziński poświęcił ukazaniu XIX wieku jako czasu niezwykłego rozkwitu świętości wśród Polaków. Z tego okresu pochodzi kilkadziesiąt osób wyniesionych do chwały ołtarzy. Charakterystyczna również była działalność o. Honorata Koźmińskiego, który stał się inicjatorem i współzałożycielem licznych zgromadzeń zakonnych. Kolejne powoływane przez niego wspólnoty ogarnęły swoim wpływem w zasadzie wszystkie obszary polskiego życia społecznego. Wreszcie, zapowiedziana w temacie bł. Maria Karłowska została ukazana wraz z dziełem jej życia – wzorowo i z wielkim poświęceniem prowadzonymi zakładami dla upadłych kobiet. Na tych przykładach stało się jasne, że to święci byli kamieniami milowymi polskiej drogi do Niepodległości.
Podsumowując konferencję, pan Grzegorz Braun słusznie zauważył, że była to zupełnie inna narracja o polskiej Niepodległości, niż ta, którą jesteśmy na co dzień karmieni. Konferencja pozostawiła poczucie niedosytu, co dobrze wróży kolejnym inicjatywom. Zapowiedziano również pojawienie się tekstów wykładów drukiem. Pozwoli to na spokojne przemyślenie autentycznych dróg ku Niepodległości. Oby z tych refleksji rodziło się jak najwięcej wniosków na przyszłość.