W sobotę 18 kwietnia 2015 r. w młocińskim kampusie Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego odbyła się konferencja naukowa „Idźcie do Tomasza!”, zorganizowana przez naszą Fundację oraz Katedrę Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej UKSW.
Konferencję rozpoczęto Mszą Świętą pod przewodnictwem ks. Łukasza M. Kadzińskiego, duchowego opiekuna Fundacji.
We wprowadzeniu do konferencji Ks. Łukasz M. Kadziński wskazał, że zainaugurowana konferencja jest już czwartą konferencją zorganizowaną przez Fundację Maximilianum we współpracy z Katedrą Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej. Przybliżając założenia konferencji poświęconej Św. Tomaszowi z Akwinu zwrócił uwagę, że niechęć do Tomasza i redukcjonizm filozoficzny w naukach teologicznych, pomijający filozofię chrześcijańską, oraz postępująca równocześnie redukcja do biblicyzmu w teologii sprowadza ją na manowce, a duszpasterska praxis współcześnie uznawana za rację i kryterium w miejsce prawdy okazuje się poważnym zagrożeniem. Odpowiedzią na te zjawiska jest przywołanie listu Piusa XI o relacji filozofii z teologią i jego wezwanie: „Idźcie do Tomasza, on udzieli wam pokarmu zdrowej nauki, który posiada w obfitości, na wieczny żywot waszych dusz!”.
Po wprowadzeniu nastąpiła prezentacja „Życie św. Tomasza – komiks z XVII wieku” opracowana przez studentów UKSW pod kierunkiem dr Michała Zembrzuskiego na bazie biografii Akwinaty autorstwa Ottona van Veen, wydanej w Antwerpii w 1610. Litografie ilustrowały przedstawiane cnoty Świętego i jego biografię.
Kolejny w programie konferencji wykład Prof. Artura Andrzejuka pt. „Filozofia rzeczywistości” zarysował obszar filozoficznego dziedzictwa największego intelektu Średniowiecza. Prelegent wykazał, że mimo iż niektórzy chcieliby widzieć św. Tomasza w muzeum, to jednak jego filozofia pozostaje wciąż aktualna. W treści prelekcji znalazły się również zagadnienia takie jak: egzystencjalna metafizyka bytu, Bóg – Samoistne Istnienie, słynne „drogi”, oraz człowiek jako osoba i duchowo-cielesna jedność. – Nie można traktować filozofii św. Tomasza jako rzeczywistości przebrzmiałej – stwierdzał.
Kolejna prelegentka, Karolina Ćwik, przedstawiła temat „Wizja szczęścia u Świętego Tomasza z Akwinu”. Przypomniała, że szczęście jest czynnością intelektu, najdoskonalszej władzy człowieka, dlatego polega na radowaniu się prawdą. W swoim wystąpieniu przytoczyła także Tomaszowe warunki szczęśliwości, tj.: prawość woli, opanowanie ciała, towarzystwo przyjaciół, brak przywiązania do spraw materialnych i cielesnych, niegonienie za czcią, sławą i władzą. Według Akwinaty szczęście nie może zawierać się w żadnym bycie stworzonym, lecz w Bogu: wiara jest więc konieczna do szczęścia.
Od mocnych słów rozpoczął swój wykład dr Michał Zembrzuski. – Akwinata jest autorem wymagającym, jasno piszącym o pewnych sprawach, punktującym błędy, wskazującym na ich konsekwencje, mówiącym niełatwą we współczesnym świecie prawdę o człowieku – mówił. Jego wykład „Człowiek jako osoba” dotyczył postawy św. Tomasza wobec problemu osoby: We wnioskach zwrócił uwagę na doskonałość i kompletność w istnieniu oraz konkretność osoby oraz, że człowiek jest bytem kompletnym, posiadającym godność bycia i podmiotowość prawną.
Następnym punktem konferencji było wystąpienie dr Dawida Lipskiego poświęcone zagadnieniu „Człowiek a wspólnota”. Autor omówił w nim kolektywne i indywidualistyczne podejścia, poczynając od źródeł: totalitaryzmu platońskiego i jego krytyki arystotelesowskiej. Pojęcie bonum honestum i natura dobra wspólnego i jednostkowego oraz praktyczne zagadnienie zdolności poświęcenia jednostki na rzecz wspólnoty, znalazły zwieńczenie w rozważaniach w postaci tezy: wspólnota duchowa góruje nad doczesnością oraz przekonania, że mamy prawo do odmowy stosowania złego prawa.
Społeczny wymiar ludzkiej natury, mowa, zdolność osądu sprawiedliwego znalazły się w wystąpieniu dr Izabelli Andrzejuk „Przyjaźń z Bogiem i ludźmi”. Prelegentka przypomniała, że realność, współobecność, bezinteresowność są ważniejsze niż radość, przyjemność, pożyteczność. Wymieniła również cechy przyjaźni doskonałej: trwałość, niezmienność i pełne zaufanie. W kontekście wychowania dr Andrzejuk podkreśliła, że jedynie człowiek cnotliwy może być wychowawcą, gdyż tylko wyposażenie w cnoty sprawia, że człowiek pragnie prawdziwego dobra drugiej osoby i może nawiązać z nią dobrą relację. Zwieńczeniem rozważań dr Andrzejuk była analiza problemu caritas jako przyjaźni z Bogiem, która usprawnia i oczyszcza ludzką zdolność kochania oraz łączy z ludźmi i Bogiem.
Dr hab. Maria Boużyk w swojej prelekcji „Jak wychować człowieka”, przedstawiła pedagogiczne koncepcje wybitnego tomisty o. prof. Jacka Woronieckiego. Przypomniała, że pierwszeństwo w wychowaniu charakteru przypada rodzinie. Według tomisty najbardziej ogólnokształcącym przedmiotem jest nauka języka ojczystego, języka polskiego, gdyż ćwiczy w myśleniu i wyrażaniu się, kształtuje charakter. Potrzeba jest świadomej i systematycznej pracy ku wyćwiczeniu władz umysłowych człowieka, czego konsekwencję stanowi stan kultury narodowej.
– Św. Tomasz jest kimś, kto zakochał się w stworzonym przez Boga człowieku – opisywał dr Andrzej Mazan w swoim wystąpieniu „Zapomniana rola ascezy”. Podkreślił, że asceza współcześnie została wypchnięta z pedagogiki, ale także z wychowania religijnego. Rozumiana jako umiarkowanie oznacza, że człowiek ma władzę na instynktami, a także władzę nad przyjemnością. Wszystko to, aby Bóg mógł działać w człowieku, aby poddać się obecności Boga w człowieku.
Wśród słuchaczy konferencji było wielu rodziców, którzy w zdrowym pokarmie św. Tomasza widzą drogę wychowania swoich dzieci. Wkrótce na naszej stronie internetowej ukażą się skróty prelekcji – zachęcamy do ich obejrzenia i wysłuchania. Kolejną konferencję planujemy zorganizować jesienią.